2023_GR_00032 - Goedkeuring - Omgeving - Ruimtelijke Ordening - Voorlopige Vaststelling van het ontwerp Ruimtelijk Uitvoeringsplan 'Centrum II'

In uitvoering van het meerjarenplan 2020-2025 (BD000005 / ACT-000044) wordt het huidige RUP Centrum (2015) geëvalueerd en herzien met het oog op een administratieve vereenvoudiging en het verruimen van  de mogelijkheden in het centrum gericht op een versterking van het wonen en de multifunctionele binnenstedelijke dynamiek.

Op 22/03/2019 besliste het CBS tot plaatsing van een overheidsopdracht tot opmaak van RUP Centrum II. Op 17/01/2020 werd de opdracht gegund aan de NV Sweco Belgium (thans BUUR part of Sweco). 

Op 04/06/2021 keurde het CBS de startnota en procesnota van het RUP Centrum II goed. Over deze startnota werd een publieke raadpleging en een adviesronde gehouden van 14/06/2021 tot en met 12/08/2021. Het participatiemoment voor de bevolking vond plaats op 24/06/2021 onder de vorm van een online toelichting met vraagstelling. De startnota werd besproken en geadviseerd op de GECORO van 29/06/2021. 

Op 09/09/2022 ging het CBS akkoord met het voorontwerp RUP Centrum II. De GECORO besprak en adviseerde het voorontwerp op 06/10/2022. De plenaire vergadering over het voorontwerp met de decretaal vereiste adviesinstanties werd gehouden op 12/10/2022. De Gecoro, het Departement Omgeving, de deputatie van de provincie Limburg, het Agentschap Onroerend Erfgoed, de OVAM, de VMM brachten een schriftelijk of mondeling advies uit op het voorontwerp. De adviezen werden meegenomen bij de opmaak van het ontwerp RUP en hebben geleid tot aanpassingen. Het ontwerp RUP werd uitgewerkt door het studiebureau BUUR Part of Sweco in nauw overleg met de Dienst Omgeving. 

Het ontwerp RUP bestaat uit:

• een grafisch plan,
• de stedenbouwkundige voorschriften met inbegrip van een bijlage m.b.t. 'karaktervolle gevels',
• een toelichtingsnota met inbegrip van de m.e.r.-screening, een plan van de feitelijke en de juridische toestand en een register van plancompensaties (mogelijke planbaten/planschade), 
• de procesnota.  

Het ontwerp RUP Centrum II bevat volgende doelstellingen: 

• Bieden van meer flexibiliteit en mogelijkheden voor multifunctionaliteit in het centrum om leegstand tegen te gaan.
• Faciliteren van een divers woonaanbod 
• Behouden van zones voor openbaar nut en gemeenschapsvoorzieningen in het centrum.
• Geven van ontwikkelingsmogelijkheden voor een aantal bepalende sites in het centrum (projectzones).
• Beschermen van erfgoed en karaktervolle gevels.
• Verankeren van groen in het centrum.
• Vastleggen van voetgangersdoorsteken.
• Reduceren en vereenvoudigen van bestemmingen en voorschriften. 
• Administratieve vereenvoudiging door de integratie en opheffing van de stedenbouwkundige verordeningen. 

Het RUP 'Centrum II' heeft als doel om het bestaande RUP 'Centrum', zoals definitief vastgesteld door de gemeenteraad van 26/10/2015, volledig te vervangen. Enkele belangrijke wijzigingen t.o.v. het huidige RUP Centrum zijn:

• Inhoudelijke vereenvoudiging door het schrappen van een aantal onnodige bestemmingszones zoals Horecazone Jekeroever, Dienstenas, Kattestraatje, groene as Wijngaardstraat-Hemelingenstraat,... Het aantal artikelnummers in de stedenbouwkundige voorschriften wordt van 47 gereduceerd naar 16.
• Het "kerngebied" wordt ruimtelijk wat uitgebreid met als doel ruime ruimtelijke mogelijkheden te geven om leegstand te vermijden en initiatieven en investeringen te faciliteren. In het kerngebied worden minder beperkende voorschriften opgelegd m.b.t. het realiseren van woonfuncties, het samenvoegen van panden, de bouwdiepte op het gelijkvloers. Op de Grote Markt en de Veemarkt worden wel ‘publieksgerichte functies' op het gelijkvloers opgelegd. 
• De 'uitgestelde projectzone' aan de Elfde Novemberwal wordt geschrapt. I.f.v. een mogelijke sanering van de huidige toestand en het faciliteren van het kerngebied blijft beperkte bebouwing in 1 bouwlaag mogelijk.
• De reeds gerealiseerde projecten (Intra Muros, Wal 18, Casa Canis,...) worden in een "woonprojectzone" gesitueerd (= nieuwe bestemmingszone).
• Het plangebied wordt uitgebreid met een projectzone aan de Moerenpoort, met inbegrip van het streefdoel om het resterende deel van de Jeker open te leggen.
• De projectzones worden geactualiseerd. Een aantal projectzones krijgen aangepaste voorschriften. Voor de Atheneumsite (Moerenstraat) wordt een nabestemming als projectzone mogelijk (woongebied en parkzone); de site van de school St-Jan en de SIBBO krijgen een nabestemming als projectzone; de zone van de Casque, de Jeugdherberg en de Infirmerie worden als projectzone bestemd.
• In het Begijnhof wordt de veelheid aan bestemmingzones gereduceert tot één uniforme bestemming ‘zone voor Begijnhofwonen’ die zowel de gebouwen als de tuinen omvat.
• Op basis van een aantal criteria (zoals bijv. erfgoedwaarde, ensemblewaarde, esthetische waarde, beeldwaarde,...) worden er ‘karaktervolle gevels’ aangeduid met het oog op het maximaal behoud ervan omwille van hun belang voor de identiteit en uitstraling van het centrum. De karakteristieke elementen en bijzondere kenmerken van de karaktervolle gevel worden beschreven. In het ontwerp RUP zijn 448 karaktervolle gevels opgenomen, dit is 32% van het totaal aantal panden in het centrum. 
• De aanduiding van de 'waardevolle bomen' wordt geactualiseerd en aangevuld. 
• De 'harmonieregel' wordt verduidelijkt en een aantal relevante bepalingen van de stedenbouwkundige verordening 'beeldkwaliteit' worden geïntegreerd in het RUP. 
• Er wordt een algemeen voorschrift rond 'fietsenstallingen' en 'overstromingsveilig bouwen' opgenomen. 

Als flankerend beleid aan het RUP wordt een subsidiereglement voorbereid voor de restauratie, renovatie en verfraaiing van de karaktervolle gevels. Dit subsidiereglement wordt later voorgelegd aan de gemeenteraad en ten laatste bij de definitieve vaststelling van het RUP.

Door de bestemmingswijzigingen in het RUP Centrum II ontstaat er voor een beperkt aantal percelen planbaten of planschade. 

De verkaveling 1988-VA396 (Kattestraat), wordt aangeduid op het grafisch plan van het ontwerp-RUP, met het oog op het opheffen van de verkaveling bij de definitieve vaststelling van het RUP (conform art. 84 van het decreet Omgevingsvergunning). 

Het RUP Centrum II betekent een administratieve vereenvoudiging. De relevante bepalingen van de stedenbouwkundige verordening "beeldkwaliteit" (2016) worden geïntegreerd in het RUP Centrum II. De stedenbouwkundige verordening "wonen boven winkels" (2005) en het beoordelingskader  "functiewijzigingen van handel naar wonen in het kerngebied van RUP Centrum Tongeren" zijn inhoudelijk achterhaald door het RUP Centrum II. Deze stedenbouwkundige verordeningen en het beoordelingskader kunnen afgeschaft worden. Dit zal gebeuren via aparte, geëigende procedures.

Het ontwerp RUP past binnen de bepalingen van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Tongeren en geeft mee uitvoering aan de bindende bepalingen 21, 26, 28 en 34.

Het ontwerp RUP is opgemaakt conform de regelgeving van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. 

Het ontwerp RUP is opgemaakt door Toon Coenen als verantwoordelijk ruimtelijk planner, opgenomen in het openbaar register van personen die met het opmaken van ruimtelijke uitvoeringsplannen kunnen worden belast. 

Op basis van de scopingnota, heeft Team MER op 18/10/2022 bepaalt dat er geen plan-MER opgesteld moet worden voor het voorliggende RUP (dossiernummer SCRI22094).  

Op basis van een RVR-toets (Ruimtelijke Veiligheidsrapportage) op 20/10/2022 kan geconcludeerd worden dat het RUP voor het aspect 'externe mensveiligheid' geen probleem vormt en er geen ruimtelijk veiligheidsrapport moet worden opgemaakt (kenmerk RVR-AV-1746).  

De uitgevoerde watertoets, opgenomen in de bijlagen van de toelichtingsnota van het ontwerp RUP, concludeert dat het plangebied geen aanleiding geeft tot negatieve effecten op vlak van grondwater. Met betrekking tot oppervlaktewater wordt er een beperkte positieve impact verwacht gezien het plan voorziet in de openlegging van de Jeker en het natuurlijke herstel van de waterloop.

Volgens art. 2.2.21. §1 van de VCRO stelt de gemeenteraad het ontwerp van gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voorlopig vast.

Na voorlopige vaststelling door de gemeenteraad, zal het ontwerp RUP via het DSI-portaal ter beschikking gesteld worden aan de adviesinstanties. 

Na voorlopige vaststelling door de gemeenteraad, zal het ontwerp RUP door het CBS onderworpen worden aan een openbaar onderzoek van 60 dagen.

Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO), artikels 2.2.1 t.e.m. 2.2.6 en artikels 2.2.18 t.e.m. 2.2.25, inzonderheid art. 2.2.21.

Besluit van de Vlaamse Regering van 17/02/2017 betreffende het geïntegreerde planningsproces voor ruimtelijke uitvoeringsplannen, planmilieueffectrapportage, ruimtelijke veiligheidsrapportage en andere effectbeoordelingen.

Decreet betreffende de omgevingsvergunning, art. 84.